Αμερικής, Ιερά Αρχιεπισκοπή

Ιδρύθηκε το 1922 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο με την ονομασία Αρχιεπισκοπή Βορείου και Νοτίου Αμερικής. Η σύσταση και η διοίκησή της καθορίζονται με ιδιαίτερο σύνταγμα, που εκδόθηκε από τη σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης στις 27 Νοεμβρίου 1977 και εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 1979. Το 1996, για την πλέον άρτια και εύρυθμη περιφερειακή οργάνωση, περιορίστηκαν τα όριά της στις ΗΠΑ, με την ίδρυση και απόσπαση των μητροπόλεων Τορόντο, Μπουένος Άιρες και Παναμά. Εδρεύει στη Νέα Υόρκη και διοικείται από τον αρχιεπίσκοπο και τη σύνοδο των επισκόπων. Ο αρχιεπίσκοπος εκλέγεται από την Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Θρόνου, στη δικαιοδοσία του οποίου και υπάγεται, έχει δε και τον τίτλο του υπερτίμου και εξάρχου Ωκεανών, Ατλαντικού τε και Ειρηνικού. Περιλαμβάνει την αρχιεπισκοπική περιφέρεια και οκτώ επισκοπές. Στη δικαιοδοσία της αρχιεπισκοπικής περιφέρειας υπάγονται 66 ενορίες-κοινότητες, πέντε παρεκκλήσια και η μονή Αγίου Νεκταρίου. Πρόεδρός της είναι ο αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος. Οι οκτώ επισκοπές είναι οι ακόλουθες: 1) Σικάγου, που περιλαμβάνει 59 ενορίες-κοινότητες και έχει πρόεδρό της τον μητροπολίτη Κρήνης, υπέρτιμο και έξαρχο Ιωνίας Ιάκωβο. 2) Αγίου Φραγκίσκου (Σαν Φρανσίσκο), με 61 ενορίες-κοινότητες και πρόεδρό της τον μητροπολίτη Δαρδανελίων, υπέρτιμο και έξαρχο παντός Ελλησπόντου Αντώνιο. 3) Πιτσβούργου (Πίτσμπουργκ), στη δικαιοδοσία της οποίας υπάγονται 52 ενορίες-κοινότητες και πρόεδρός της είναι ο μητροπολίτης Αίνου, υπέρτιμος και έξαρχος πάσης Ροδόπης Μάξιμος. 4) Βοστόνης, στη δικαιοδοσία της οποίας υπάγονται 63 ενορίες-κοινότητες και πρόεδρός της είναι ο μητροπολίτης Ανέων, υπέρτιμος και έξαρχος Ιωνίας Μεθόδιος. 5) Ντένβερ, με 49 ενοριακούς ναούς-κοινότητες και πρόεδρό της τον μητροπολίτη Προικονήσου, υπέρτιμο και έξαρχο πάσης Προποντίδας Ησαΐα. 6) Ατλάντας, στη δικαιοδοσία της οποίας υπάγονται 66 ενοριακοί ναοί-κοινότητες, προεδρεύεται δε από τον οικείο επίσκοπο Αλέξιο. 7) Ντιτρόιτ, που περιλαμβάνει 44 ενοριακούς ναούς-κοινότητες, πρόεδρός της δε είναι ο οικείος επίσκοπος Νικόλαος. 8) Νέας Ιερσέης (Νιου Τζέρσι), στη δικαιοδοσία της οποίας υπάγονται 52 ενοριακοί ναοί-κοινότητες· η θέση του επισκόπου είναι κενή, τοποτηρητής του δε είναι ο αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος. Στο πλαίσιο της πνευματικής δράσης της Ι.Α.Α. λειτουργούν Ελληνικό Κολέγιο-Ιερά Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού (εκπαιδευτικό ίδρυμα πανεπιστημιακού επιπέδου), με έδρα τη Βοστόνη της Μασαχουσέτης, η Ακαδημία Αγίου Βασιλείου, 18 ημερήσια και απογευματινά σχολεία με μαθητικό δυναμικό 3.915 μαθητές (2000-1) και άλλα 300 απογευματινά (30.000 μαθητές), κέντρα πνευματικών συγκεντρώσεων, ιερατικοί και εκκλησιαστικοί σύνδεσμοι, ορθόδοξο ιεραποστολικό κέντρο, ενώ εκδίδεται και η μηνιαία εφημερίδα Ορθόδοξος Παρατηρητής. Στον τομέα της φιλανθρωπικής διακονίας λειτουργούν: η Εθνική Φιλόπτωχη Αδελφότητα (Νέα Υόρκη), γραφείο κοινωνικής πρόνοιας, ο οίκος ευγηρίας Ο Άγιος Μιχαήλ, πρότυπες κατασκηνώσεις για ελληνόπουλα των ΗΠΑ στο Βαρθολομιό Ηλείας, γνωστές ως Ιονικό Χωριόκ.ά. Σημειώνεται πως αξιόλογη και σημαντική είναι η κοινωνική προσφορά και δράση και στις επαρχιακές επισκοπές της.